Liczy się wnętrze. Systematyka Konstytucji

Jako że wstęp mamy już za sobą, wiemy czym charakteryzuje się prawo konstytucyjne i jaki akt jest aktem-podłożem prawa w naszym kraju, możemy przejść do rozważań na temat wnętrza, czyli zawartości merytorycznej naszej Konstytucji.

Rozpoczniemy od systematyki Konstytucji. Przez systematykę konstytucji należy rozumieć wewnętrzny układ treści konstytucji, podział jej postanowień na określone części, działy, rozdziały, sekcje, artykuły itp., i umieszczenie ich w odpowiedniej kolejności. Warto zaznaczyć, że każdy akt prawny posiada swoją systematykę i także przy okazji omawiania w przyszłości innych aktów normatywnych, będziemy zaczynać od tego elementu. Dlaczego? Zapoznanie się z systematyką pozwoli nam zakreślić obszar, po którym będziemy się poruszać 😉.

Przechodząc do rzeczy, czyli systematyki naszej Konstytucji, należy w pierwszej kolejności zauważyć, że składa się ona z trzynastu rozdziałów, w których znajdują się niewyodrębnione numerycznie podrozdziały, zawarte w 243 artykułach. Konstytucja rozpoczyna się od preambuły. Preambuła jest to taki uroczysty wstęp do aktu prawnego, zazwyczaj o istotnym znaczeniu, który opisuje w jakich okolicznościach akt został wydany i określa cele, którym ma on służyć. Jeśli chodzi o preambułę, to mam takie skojarzenie porównawcze do Inwokacji w “Panie Tadeuszu” Mickiewicza (osobiście nie przepadam za tym dziełem 😔). W naszej preambule znajdują się odwołania do roku 1989 oraz wcześniejszej historii Polski oraz wskazuje się na takie wartości jak prawda, sprawiedliwość, dobro i piękno. 

Po preambule rozpoczyna się właściwa treść ustawy zasadniczej, która zawarta jest w trzynastu następujących rozdziałach i podrozdziałach:

ROZDZIAŁ I Rzeczpospolita (art. 1-29)

ROZDZIAŁ II Wolności, prawa, obowiązki człowieka i obywatela (art. 30-86)

·         Zasady ogólne (art. 30-37)

·         Wolności i prawa osobiste (art. 38-56)

·         Wolności i prawa polityczne (art. 57-63)

·         Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne (art. 64-76)

·         Środki ochrony wolności i praw (art. 77-81)

·         Obowiązki (art. 82-86)

ROZDZIAŁ III Źródła prawa (art. 87-94)

ROZDZIAŁ IV Sejm i Senat (art. 95-125)

·         Wybory i kadencja (art. 96-101)

·         Posłowie i senatorowie (art. 102-108)

·         Organizacja i działanie (art. 109-124)

·         Referendum (art. 125)

ROZDZIAŁ V Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (art. 126-145)

ROZDZIAŁ VI Rada Ministrów i administracja rządowa (art. 146-162)

ROZDZIAŁ VII Samorząd terytorialny (art. 163-172)

ROZDZIAŁ VIII Sądy i Trybunały (art. 173-201)

·         Sądy (art. 175-187)

·         Trybunał Konstytucyjny (art. 188-197)

·         Trybunał Stanu (art. 198-201)

ROZDZIAŁ IX Organy kontroli państwowej i ochrony prawa (art. 202-215)

·         Najwyższa Izba Kontroli (art. 202-207)

·         Rzecznik Praw Obywatelskich (art. 208-212)

·         Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (art. 213-215)

ROZDZIAŁ X Finanse publiczne (art. 216-227)

ROZDZIAŁ XI Stany nadzwyczajne (art. 228-234)

ROZDZIAŁ XII Zmiana Konstytucji (art. 235)

ROZDZIAŁ XIII Przepisy przejściowe i końcowe (art. 236-243)

Jak więc widzicie, Konstytucja rzeczywiście porusza najważniejsze kwestie ustrojowo-prawne naszego kraju wyznaczając tym samym kierunki dla ustaw mających stanowić jej realizację. Nadto wszystkie akty powinny być z Konstytucją zgodne (o tym jeszcze porozważamy omawiając źródła prawa). Choć objętościowo Konstytucja mieści się w niewielkiej książeczce, jej treść jest bardzo bogata. I w kolejnych postach będziemy się pochylać nad ciekawszymi elementami tej treści, czy istotnymi z punktu widzenia obywatela, człowieka. Oczywiście mam pewien plan jak będziemy to wszystko omawiać (niekoniecznie zgodnie z systematyką), ale mam pytanie: może moi Czytelnicy chcieliby, bym poruszyła jakąś szczególnie interesującą ich kwestię z zakresu naszej Konstytucji? 😉

W następnym poście dotyczącym prawa wrócimy do wspomnianego kiedyś pojęcia suwerena. Oczywiście dojdziemy do tego rozważając postanowienia naszej ustawy zasadniczej 😉.

Uściski 😙

Post został opracowany na podstawie:

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.,

Prawo konstytucyjne, B. Banaszak, Warszawa 2010.

Fotografowała: Emilia Charemska